De ongeautoriseerde biografie van Paul Fenterer van Vlissingen

Geschreven door Matthijs Smit, uitgegeven bij  Bakker in 2011, ISBN 9 789035 135819

Er is weer een dikke pil uit over een van de Nederlandse “Captains of Industrie”. Het lijkt een populair genre te worden. Er verschijnen zelfs biografieën van nog levende BN-ers. Paul Fenterer van Vlissingen is al een paar jaar geleden gestorven. We kennen zijn beeld nog van de reportages op TV,  als jager en natuurbeschermer. Dit imago heeft hij zelf ook gekoesterd. Maar er is veel meer.

Waarom dit boek mij zo aansprak is dat het veel zegt over het Nederland waarin ik opgroeide. De periode van wederopbouw na de WO II bepaalde het klimaat. Tot de bovenbazen hadden we geen toegang, daar werd met een mengeling van ontzag en jaloezie naar opgekeken. Zij hadden van hun dubbeltjes daalders gemaakt en als wij maar hard genoeg werkten hadden we dat ook kunnen bereiken. Dat De Gruyter nog eens failliet zou kunnen gaan was ondenkbaar, het was een feest  naar die winkel te gaan met mijn moeder en mijn broertjes, met het snoepje van de week en die prachtige tegeltableaus achter de toonbank. Dan was er in mijn studietijd de SHV en in de bedrijfskunde de noodzaak van diversificatie. Om te overleven moest een onderneming  zich in diverse sectoren begeven. Die beweging is nu absoluut uit. Nu is een eenduidige  missie en focus hebben noodzakelijk. Maar zo dom was die overname beweging niet, zo blijkt bij het lezen, voor een bedrijfstop om te overleven. De SHV heb ik indertijd nooit helemaal in beeld gekregen en na het lezen van het boek begrijp ik ook waarom, te veel takken, te snel veranderd, al doende en ook door verschillende inschattingen. Ik ben onder de indruk van de werking van de beschermingsconstructies voor het familiebezit, de totaal ander positie op de wereld, de verschillende rollen naar belastingen en overheid, naar familie en zakenrelaties. En ik vind het prachtig om te lezen hoe familiebelangen, zakelijke en maatschappelijke ontwikkelingen in elkaar grijpen.

De link tussen de natuurbeschermingsgoeroe en aansturing van oliebedrijven of scheepsvervoer heb ik niet gelegd. Het kwam niet in mijn hoofd op om met zulke tegenstrijdigheden te kunnen leven. Het gedachtengoed van Manfred Kets de Vries is door deze case flink ontwikkeld, dat kan niet anders. De man had een sterke persoonlijkheid, geen gebrek aan eigendunk, een eigen kijk op de wereld en was niet te beroerd om beslissingen te nemen. Het beeld van de broers is ook krachtig. Ze staan voor de verschillende culturen in ondernemersland. De cultuur van ingenieurs met hun techniek en de planningskant. En de cultuur van marketeers en emotiemanagers. Het spanningsveld herken ik vanuit  de bedrijven waar ik zelf voor werkte. Het lijkt een grote tegenstelling maar het moet bij de top van SHV behoorlijk in balans zijn geweest want het bedrijf heeft het toch tijdenlang succesvol gedaan.

Wat ik verder leer uit het laatste deel over de natuurreservaten in Afrika, is dat je met dominantie en overtuigingskracht niet kunt regeren over je dood. Is een luisterende en accepterende kracht misschien iets meer voor vrouwen?

Ik vind het een pittig geschreven boek en misschien is het wel goed dat de uitgave niet geautoriseerd is door de erven in de familie, omdat er dan formuleringen gladgestreken zouden zijn geworden.  Nu moet de tekst zelf zorgen voor geloofwaardigheid en geeft  de schrijver blijk van indrukwekkende research en bronnenkennis. Toch wordt hier niet teveel op de persoon gespeeld. Dat maakt het boek goed verteerbaar en het houdt de man overeind.

Paperback, 364 blz.
1e druk, 2011
Nederlandstalig
Bert Bakker
EAN: 9789035135819